fotografia: Monika Jędrzejczyk-Korycińska

Rodzina: Jasnotowate (Lamiaceae)

Półkrzew. Łodygi w nasadzie podnoszące się i tylko tu zakorzeniające się, następnie wzniesione – do 50 cm wysokie, zwykle rozgałęzione, zakończone podobnie jak gałązki kwiatostanem; łodyżki płonne o podobnym wzroście, wyrastają z kątów opadłych już liści starszych łodyg i już w następnym roku zakwitają na szczycie. Łodygi i gałązki ostro 4-kanciaste (o bokach między kantami często wklęsłych), owłosione tylko na kantach, włoski krótkie odgięte łukowato w dół. Liście krótkoogonkowe, ich ogonek krótszy od blaszki; blaszka od szeroko jajowatej lub eliptycznej do jajowato lub eliptycznie lancetowatej, naga, nerwy boczne nie dochodzą do brzegu blaszki i nie łączą się ze sobą; ogonek z nielicznymi rzęskami (mogą występowa także na nasadzie blaszki). Liście nie zwiększają się stopniowo od dołu ku górze gałązek kwiatowych.

Kwiatostan różnej postaci, krótki lub wydłużony, gęsty lub przerywany, kielich 2,5-4 mm (w czasie owocowania niekiedy do 5 mm) długi.  Ząbki górnej wargi podłużnie trójkątne, zwykle 1,5-2  razy dłuższe niż w nasadzie szerokie, brzegiem zwykle orzęsione kilkukomórkowymi włoskami (rzadziej nieorzęsione, tylko z krótkimi szczecinkami); dwa dolne ząbki zawsze obficie orzęsione. Korona jasno lub intensywnie różowolilowa,  5,5-7,5 mm długa.

Kwitnie od maja do października. Roślina owadopylna.

Rozsiewa się głównie przez autochorię (samosiewność), a także: anemochorię (wiatrosiewność), endozoochorię i epizoochorię (zwierzęcosiewność). Prawdopodobnie też przez myrmekochorię.

Siedliska, które zajmuje to łąki, miedze, brzegi lasów, zarośla, kamieńce, miejsca skaliste.

Występuje bardzo pospolicie na niżu,  na wyżynach i w górach w piętrze pogórza i regla dolnego, wyżej rzadszy sięga jedna po piętro kosówki (na Babiej Górze  po 884m,  w Tatrach 1300 m, w Bieszczadach 1220 m.

Źródła informacji:

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany, Kraków: pp. 442.

Pawłowski B. (red.). 1967. Flora Polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom XI. PWN, Warszawa-Kraków.

Pladias. Database of the Czech flora and vegetation. www.pladias.cz

Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Naukowe PWN. Warszawa. 812 s.

Zając A., Zając M. (red.). 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, Kraków, ss. XII + 716.